Close
Skip to content

Goście w Strumianach

IMG_20210223_085157
Las w Strumianach Fot. Monika Szymanik, obecna właścicielka domu Strumiany 9

Telefonu u nas nie było (podobnie jak w całych Strumianach), więc goście przyjeżdżali bez uprzedzenia. Nagle odzywał się dzwonek, psy zrywały się tapczanu w pokoju Jana i z przeraźliwym ujadaniem pędziły po schodach na dół, a tam w drzwiach czekał konsul czeski lub radziecki lub nawet ambasador Szwecji z Warszawy. Byliśmy lokalną atrakcją i panowała osobliwa moda na odwiedzanie Strumian. Nawet pan Gościmiński z pogotowia lotniczego wylądował swoim helikopterem za parkanem. A Adam Kilian* (przyjechał, by wziąć udział w programie TV „Pasje Joanny Kulmowej”, był szczerze oburzony, że nie prowadzimy księgi pamiątkowej: „Wasi goście muszą się wpisywać. To już fragment historii kraju”. Do nas jednak taka księga nie pasowała. 

                                                                                                                                                                                    Zasługi dla niebios, w: Osobliwe przypadki Joanny i Jana, s. 42

*Adam Kilian (1923-2016) – polski scenograf, grafik, ilustrator


     Tak, nie ma co się łudzić: dla spodziewanego widoku obszarów sosnowych i dębowych, bukowych i świerkowych, brzozowych i jodłowych przyjechała pani Kazimiera [Iłłakowiczówna]* do Strumian. Zabawiła u nas parę dni zaledwie, ale jak wiele ścieżek przemaszerowała, ile krajobrazów się nałykała, tego policzyć by się nie dało. (…) Lasy i kościoły.

                                                                                                                                                                                                                                          Joanna Kulmowa: Ciułanie siebie, s. 215

*Kazimiera Iłłakowiczówna (1892-1983) – polska poetka, prozaiczka, dramaturżka i tłumaczka

     Nadprogramowo mieszkała też w wolnym pokoju Janka mamy Malina Bardini*, piętnastolatka, przysłana do nas na „obóz kondycyjny” – obóz lekceważyła, siedząc od rana do wieczora z nosem w książce, od której nie odrywała wzroku nawet wtedy, gdy w ramach ćwiczeń odnosiła na naszą prośbę swój talerz i szklankę w okolice zlewu.

*Malina Bardini (wł. Maria) ur. 1945, redaktorka i producentka spektakli Teatru Telewizji, córka aktora, reżysera i pedagoga Aleksandra Bardiniego

                                                                                                                                                                                        Joanna Kulmowa: Ciułanie siebie, s. 218

     Pracowaliśmy ostro, więc od czasu do czasu, dla wytchnienia, Zosia [Wierchowicz]* wychodziła z psami do ogrodu czy raczej do buszu, otoczonego szczelnie w owych czasach płotem, żeby ogary nie poszły w las – i słychać było, jak nawołuje rozżalona: „Raalf! Aacaan!”, a te dranie nic sobie z jej delikatnego sopranu nie robią.

     Lepiej niż opieka nad psami udawał się Zosi patronat nad kominkiem, choć lico kafli było polewane, a Zosine farby – wodne; Zosia przysuwała sobie do wystygłego już kominka malutki stołeczek, zwany „ryczką” i pracowicie ściboliła z ciemnobrązowych cegieł miasteczko z bajki: raz była to Chandra Unyńska z cerkiewkami o cebulastych kopułkach, kiedy indziej kupka żałosnych domków o kolorowym dachach, niby roztocza nieznanych grzybów – a po drugiej stronie tego kominkowego świata wykwitały nagle białe twarze arlekinów, niesamowite gęby, łzawe lub uśmiechnięte, które miały niebawem sczernieć, uwędzić się, sczeznąć w nieubłaganym dymie.

– Zosiu, po co malujesz? Nie szkoda twojej roboty? Przecież nic tu nie zostanie…

– Jasieńku, ty nic nie rozumiesz, to jest malowanie dla malowania, nie do pozostania.

                                                                                                                                                                                                       Joanna Kulmowa, Ciułanie siebie, s.

*Zofia Wierchowicz (1924 -1978) – wybitna scenografka i reżyserka teatralna

       Natychmiast po powrocie do Strumian musiałam przygotować dom na przyjęcie pięciu osób, zaproszonych przez Janka na coś w rodzaju obozu kondycyjnego… Otóż robimy zwariowany program dla telewizji, co wymaga rozmów ze współpracownikami i pilnowania, żeby pisali teksty, komponowali muzykę, rysowali itd. A zatem przez tydzień siedzieli u nas dwaj autorzy tekstów (Jonasz Kofta* i Kazimierz Grześkowiak*), malarz (Jerzy Duda-Gracz*), redaktor programu (ten pan Jacek Nieżychowski*, który wstąpił do Pani, oraz żona Kofty (do towarzystwa). Roboty było co niemiara, bo obydwoje braliśmy udział w obradach i gotowaliśmy (siedem razy dziennie zmywanie!). Na pomoc gości nie mogliśmy liczyć”.  

                                                                                                                                                                               List Joanny Kulmowej do Kazimiery Iłłakowiczówny z dnia 14.03.1977 roku ze zbiorów Biblioteki Kórnickiej

                                                                                                                                                                                                                                                                                                          https://platforma.bk.pan.pl/pl/search_results/209534

 *Jonasz Kofta (1942-1988) – polski poeta, dramaturg, satyryk, piosenkarz i malarz

*Kazimierz Grześkowiak (1941-1999) – z wykształcenia filozof, polski pisarz, piosenkarz i artysta estradowy, kompozytor, autor tekstów piosenek, satyryk

*Jerzy Duda-Gracz (1941-2004) – polski malarz, rysownik, scenograf,  ojciec Agaty Dudy-Gracz, reżyserki

*Jacek Nieżychowski (1924-2009) – ekonomista z wykształcenia, człowiek wielu zawodów i pasji, dyrektor i kierownik artystyczny Operetki Szczecińskiej, dyrektor Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Imprez Artystycznych, Właściciel kawiarni „Tenisowa”, współzałożyciel zespołu muzycznego Silna Grupa pod Wezwaniem i kabaretu pod tą samą nazwą, felietonista

      Przydarzyło się to paru optymistom: w sześćdziesiątym ósmym byli w Strumianach Schaffowie* i zdeptany przez partię Adam ciągle się upierał, że ONA ma rację, bo jest przodującym oddziałem klasy robotniczej, a klasa robotnicza zdrowy instynkt posiada.

*Adam Schaff  (1913-2006) – polski filozof początkowo marksista, następnie eurokomunista

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     Joanna Kulmowa: Ciułanie siebie, s. 300

       (…) a goście na nasze poczernińskie odpusty ściągali nie tylko ze Szczecina, ale i z całej Polski, jak długa i szeroka: przyjeżdżali autokarami górnicy z Lubina i Głogowa, solidarnościowcy z Gdańska i Nowej Soli, był i Wajda*, Bryll*, Jacek Fedorowicz*, Tadeusz Kaczyński* ze swoją Filharmonią imienia Traugutta, Stanisław Misakowski* ze Słupska, Szyma z Krakowa, inni wielcy tego świata nawet z zagranicy, jak pan Józef Szczepański* z Australii. Całe to towarzystwo pomieszkiwało w łaskawych naszych parafian, wstępowało, robiło wystawy, i dziwiło trochę, że w takim zaścianku tyle się dzieje. (…)

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                          Joanna Kulmowa: Ciułanie siebie, s. 334

* Andrzej Witold Wajda  (1926-2016 ) – wybitny polski reżyser filmowy i teatralny, malarz

* Ernest Włodzimierz Bryll (ur.1935) – polski poeta, pisarz, autor tekstów piosenek, dziennikarz, tłumacz i krytyk filmowy, dyplomata

* Jacek Federowicz  (ur. 1937) –  polski satyryk, aktor, prezenter telewizyjny, artysta malarz, rysownik, felietonista

 * Tadeusz Kaczyński (1932 -1999) – założyciel i współtwórca Filharmonii im. Romualda Traugutta, muzykolog, krytyk muzyczny, autor wielu książek, polski patriota

* Stanisław Misakowski  (ur. jako Władimir Fieofanowicz Diemianok, 1917-1996) – polski poeta pochodzenia ukraińskiego, prozaik, dramaturg, działacz kultury

* Tadeusz Szyma (1942-2018) – polski reżyser, scenarzysta i krytyk filmowy, poeta, pisarz i wykładowca akademicki, działacz opozycji antykomunistycznej w PRL